Po co jest czas wolny? – odpowiedź kształtuje technologia
Technologia ma ułatwiać nam życie. Smartfony to okno na świat wielkości dłoni, dzięki któremu możemy zrobić niemal wszystko za naciśnięciem jednego przycisku. Inteligentne domy dbają o siebie same, a wirtualne spotkania sprawiają, że dla wielu czas dojazdów do pracy należy już do przeszłości.
Powinniśmy więc mieć więcej wolnego czasu. Czas, który teraz spędzasz na spaniu, relaksie lub po prostu nic nie robieniu – prawda?
Jeśli myśl, że masz więcej czasu niż kiedykolwiek wcześniej, powoduje, że krztusisz się kawą, nie jesteś sam. Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że chociaż technologia cyfrowa może pomóc nam zaoszczędzić trochę czasu, w rzeczywistości wykorzystujemy go na robienie coraz większej liczby rzeczy.
Niedawno przeprowadziliśmy wywiady z 300 osobami w całej Europie, aby dowiedzieć się, w jaki sposób korzystają z urządzeń cyfrowych w życiu codziennym. Badanie to pokazało, że ludzie chcą unikać pustych okresów w swoim życiu, dlatego wypełniają je zadaniami, których część nie byłaby możliwa bez technologii.
Wygląda na to, że spokojne chwile ludzi obserwujących, wyobrażających sobie i marzących na jawie są teraz wypełnione zadaniami opartymi na technologii.
Wzrost liczby zadań cyfrowych ma miejsce po części dlatego, że technologia wydaje się zmieniać nasze postrzeganie tego, po co jest czas wolny. Dla wielu osób nie wystarczy już samo zjedzenie obiadu, oglądanie telewizji czy może wykonanie ćwiczeń.
Zamiast tego, chcąc uniknąć marnowania czasu, czynności te wykonuje się jednocześnie przeglądając Internet w poszukiwaniu składników na doskonalsze życie i próbując rozwinąć poczucie osiągnięć.
Na pierwszy rzut oka niektóre z tych zadań mogą wydawać się przykładami technologii oszczędzającej czas. Teoretycznie bankowość internetowa powinna oznaczać, że mam więcej czasu, ponieważ nie muszę już chodzić do banku w przerwie na lunch. Jednak nasze badanie sugeruje, że tak nie jest. Technologia przyczynia się do gęstszej formy życia.
Media społecznościowe mogą czasami inspirować, motywować lub relaksować ludzi. Jednak nasze badania sugerują, że ludzie często odczuwają poczucie winy, wstydu i żalu po wypełnieniu wolnego czasu zajęciami online. Dzieje się tak, ponieważ postrzegają działania online jako mniej autentyczne i wartościowe niż działania w świecie rzeczywistym.
Wydaje się, że ludzie nadal uważają wyjście na spacer lub przebywanie z przyjaciółmi za bardziej wartościowe niż bycie online. Może gdybyśmy odłożyli telefon na trochę dłużej, mielibyśmy czas na faktyczne gotowanie przepisów, które oglądamy w Internecie.
Dlaczego technologia tworzy pracę?
Uważa się, że Zmiana schematów pracy również intensyfikuje pracę. Praca w domu i praca hybrydowa, możliwa dzięki technologii wideokonferencji, zatarły granice między czasem pracy a czasem prywatnym. Teraz, gdy biuro znajduje się w pokoju gościnnym, łatwo jest pomyśleć: „Po prostu wpadnę do gabinetu i skończę, gdy już położę dzieci spać”.
Technologie cyfrowe przyspieszają tempo życia. Prowadź spotkania e-mailowe i online. Zanim istniały, musieliśmy czekać na odpowiedzi na pocztę głosową i listy lub podróżować do miejsc, aby ze sobą rozmawiać. Zamiast tego organizujemy teraz spotkania online, czasami bez wystarczającej ilości czasu pomiędzy nimi, aby nawet skorzystać z toalety.
E-mail powoduje wykładniczy rozwój komunikacji, co oznacza więcej pracy, aby przeczytać wszystko i odpowiedzieć. Źle zaprojektowana technologia może również zmusić nas do wykonania większej ilości pracy ze względu na nieefektywność, jaką powoduje. Wszyscy tam byliśmy, wprowadzając informacje do systemu A tylko po to, aby się tego dowiedzieć, ponieważ systemy A i B nie rozmawiają ze sobą, musimy wprowadzić to wszystko dwa razy.
Robiąc więcej, możemy osiągnąć mniej i czuć się gorzej. W miarę jak czas staje się coraz bardziej napięty, stres, wyczerpanie i wypalenie wszystko wzrasta, co skutkuje większą nieobecnością w pracy.
Jak zwolnić i cofnąć czas?
Odzyskanie czasu „zaoszczędzonego” przez technologię może wymagać zmiany sposobu proporcjonalności czasu. Aby uwolnić się od nawyku wypełniania czasu coraz większą liczbą zadań, musimy najpierw zaakceptować fakt, że czasami można zrobić niewiele lub nic.
W środowisku pracy pracodawcy i pracownicy muszą stworzyć środowisko, w którym rozłączenie jest normą, a nie wyjątkiem. Oznacza to posiadanie realistycznych oczekiwań co do tego, co można i należy osiągnąć w normalnym dniu pracy.
Jednak opracowanie przepisów gwarantujących prawo do odłączenia się może być jedynym sposobem na zapewnienie, że technologia przestanie przejmować nasz czas. Kilka krajów europejskich takich jak Francja i Włochy ma już prawo odłączyć ustawodawstwo .
Stanowi to, że pracownicy nie mają obowiązku kontaktowania się z nimi poza godzinami pracy i mają prawo odmówić zabrania ze sobą pracy cyfrowej do domu.
Możliwe jest również, że sama technologia może być kluczem do odzyskania naszego czasu. Wyobraź sobie, że zamiast kazać Ci wstać i poruszać się (kolejne zadanie), Twój inteligentny zegarek każe Ci przestać pracować, ponieważ wypełniłeś umowne godziny pracy. Może kiedy technologia zacznie nam sugerować, żebyśmy robili mniej, w końcu odzyskamy czas.
Profesor psychologii czasu na Uniwersytecie Johna Mooresa w Liverpoolu
Adiunkt psychologii, Uniwersytet Marii Grzegorzewskiej
Pracownik naukowy ze stopniem doktora, Czeska Akademia Nauk
Artykuł publikujemy za The Conversation na licencji CC.