EkonomiaSpołeczeństwo

Miliony przyjezdnych, ale obiekty z drewna, pływanie po rzekach i ponowne wykorzystanie – igrzyska ekologiczne naprawdę czy pozornie?

W związku z przygotowaniami Paryża do organizacji Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich, kwestia trwałości wydarzenia staje się coraz bardziej przedmiotem krytyki.

Organizatorzy promowali Paryż 2024 jako najbardziej ekologiczne igrzyska olimpijskie w historii, dążąc do zmniejszenia o połowę emisji dwutlenku węgla w porównaniu z poprzednimi igrzyskami. Drastycznie ograniczyli budowę nowych stadionów i obiektów, a także w dużym stopniu polegali na drewnie jako materiale budowlanym do nowej infrastruktury i używali niskoemisyjnego betonu. To podejście ma jeszcze jedną zaletę: jest tańsze.

Jednak organizacja największej imprezy sportowej na świecie, z udziałem tysięcy sportowców i milionów widzów, nadal będzie wiązać się z kosztami dla środowiska.

Doprowadziło to do wezwań do radykalnego przemyślenia Igrzysk Olimpijskich, w tym do ich ograniczenia. Jednak w dłuższej perspektywie wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju Paryża 2024 mogą stworzyć trwałe dziedzictwo dla miasta – i dla przyszłych igrzysk. Aby obniżyć koszty, władze Paryża wykorzystały istniejącą infrastrukturę, gdzie tylko było to możliwe – w tym Sekwany jako miejsca wydarzenia. 

Najbardziej ekologiczne igrzyska?

Wizja na Paryż 2024 jest prosta: „zrób więcej mniejszym kosztem, działaj lepiej i zostaw po sobie pożyteczne dziedzictwo”.

Igrzyska te będą pierwszymi, które będą zgodne z planem Nowej Normy, skoncentrowanym na zrównoważonym rozwoju , nakreślonym przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski.

Organizacja igrzysk olimpijskich to ogromne przedsięwzięcie. Podczas poprzednich igrzysk olimpijskich miasta-gospodarze wydawały miliardy na nowe stadiony i miejsca zawodów. Jednak po zakończeniu zawodów wiele z tych drogich budynków jest mało używanych – a nawet porzuconych .

Jest również wysokoemisyjny. Organizatorzy igrzysk w Paryżu zamierzają zmniejszyć o połowę emisje z igrzysk w Londynie w 2012 r. i Rio w 2016 r., ale mimo to igrzyska te dodadzą do atmosfery około dwóch milionów ton dwutlenku węgla – tyle samo, ile coroczna emisja małego kraju, takiego jak Malta czy Bahamy. Paryż nie będzie miał najniższych emisji ze wszystkich ostatnich igrzysk olimpijskich – tytuł ten przejmują igrzyska w Tokio w 2020 r., na które nie było widzów, a które zostały dotknięte COVID-em.

W jaki sposób te gry są bardziej ekologiczne?

Aby Igrzyska Olimpijskie w Paryżu były bardziej ekologiczne niż dotychczas, organizatorzy podjęli wyzwanie z wielu stron.

Po pierwsze, władze wykorzystują to, co już mają. Aż 95% całej infrastruktury olimpijskiej już tam było. Tymczasowe stadiony zostały zbudowane w pobliżu znanych zabytków, aby wykorzystać spektakularne otoczenie. Ale zbudowano tylko jedno stałe miejsce – centrum sportów wodnych , zbudowane w dużej mierze z drewna magazynującego dwutlenek węgla, pokryte panelami słonecznymi i wyposażone w zaawansowany system recyklingu wody. Po igrzyskach stanie się miejscem spotkań społeczności.

Sportowcy z pewnością zauważą nacisk na zrównoważony rozwój. Wioska sportowców – która zostanie później przekształcona w mieszkania socjalne – nie ma wbudowanej klimatyzacji. Zamiast tego miała polegać na naturalnych wiatrach i geotermalnym systemie chłodzenia. Ten ruch okazał się kontrowersyjny i wiele zespołów –  w tym australijski – zaczęło planować wprowadzenie przenośnej klimatyzacji, aby zapewnić sportowcom spokojny sen w letnie noce. Organizatorzy zmienili kurs i podjęli działania w celu zainstalowania 2500 przenośnych jednostek.

Sportowcy i widzowie zauważą zmianę w swoim jedzeniu. Ponad 60% opcji posiłków będzie wegetariańskich, co pomoże zmniejszyć ślad węglowy.

Obiekty olimpijskie będą zasilane wyłącznie energią odnawialną. To duża zmiana. Poprzednie igrzyska zasilały swoje obiekty głośnymi generatorami, aby zapewnić brak przerw w dostawie prądu.

W ramach podejścia „gospodarki o obiegu zamkniętym” 90% produktów używanych na igrzyska Paryż 2024 pochodzi z materiałów pochodzących z recyklingu lub zostanie ponownie wykorzystanych później. Na przykład medale są wykonane z całkowicie przetworzonego metalu, w tym z oryginalnego kawałka żelaza z wieży Eiffla. Materace z wioski sportowców zostaną ponownie wykorzystane przez armię francuską. W tle aplikacje i listy kontrolne są używane do mapowania i oceny śladu węglowego każdego aspektu dostawy igrzysk.

Dlaczego więc wciąż istnieją obawy? Krytycy wskazali, że te godne pochwały wysiłki mogą zajść tylko do pewnego stopnia.

Około 50% emisji z Igrzysk Olimpijskich w Paryżu będzie pochodzić z podróży i zakwaterowania sportowców, urzędników i milionów widzów. Te emisje – zwłaszcza z podróży lotniczych – są bardzo trudne do zredukowania. Organizatorzy wykorzystają rekompensaty emisji dwutlenku węgla w wielu krajach, aby zrekompensować te emisje. Jak pokazuje nasza niedawna ocena Igrzysk Olimpijskich w Brisbane w 2032 r., poleganie na rekompensatach nie jest najbardziej zrównoważoną opcją w porównaniu z redukcją emisji na samym początku.

Czy igrzyska olimpijskie są zgodne z ekologiczną przyszłością?

Oskarżenia o „greenwashing” zostały skierowane przeciwko niektórym nadmiernie rozreklamowanym wiarygodnościom Igrzysk Olimpijskich w Paryżu. A ogólniej rzecz biorąc, krytycy twierdzą, że igrzyska olimpijskie w obecnej formie nie są zgodne z bardziej zieloną przyszłością. Niektórzy chcą, aby igrzyska olimpijskie przyjęły zdecentralizowany model współdzielenia hostingu w wielu krajach.

Mistrzostwa Świata w 2030 r. będą korzystać z tego modelu , ale mecze wciąż spotykają się z rosnącą krytyką dotyczącą emisji związanych z transportem, który jest konieczny, gdy drużyny i widzowie przemieszczają się między trzema kontynentami.

Inni twierdzą, że igrzyska powinny odbywać się rotacyjnie w ramach harmonogramu obejmującego zaledwie trzy lub cztery miasta, które już mają odpowiednią infrastrukturę.

Międzynarodowy Komitet Olimpijski z kolei podkreślił, że igrzyska mają moc jednoczenia świata w trudnych czasach.

Istnieją inne korzyści obecnego systemu. Miasta, które organizują igrzyska olimpijskie, mają rzadką okazję, aby myśleć szerzej. W Paryżu władze zainwestowały aż 2,2 miliarda dolarów australijskich w infrastrukturę, aby oczyścić rzekę, która od dawna jest zanieczyszczona – co pozwala na jej wykorzystanie do pływania na wodach otwartych i triatlonu podczas igrzysk olimpijskich, a także zapewnia Paryżanom czystszą rzekę. Ponieważ władze olimpijskie skupiają się na zrównoważonym rozwoju, miasta-gospodarze mogą skorzystać z przykładu Paryża i pójść dalej, aby stać się globalnymi wzorcami do naśladowania.

Być może będziemy potrzebować nowych form rozliczania emisji dwutlenku węgla, aby określić ilościowo dziedzictwo organizacji igrzysk olimpijskich. Nowa koncepcja emisji Scope 4 pozwala badaczom rozliczać emisje, których uniknięto w przyszłości dzięki inicjatywom olimpijskim. Na przykład 415 km ścieżek rowerowych łączących paryskie obiekty olimpijskie będzie używanych przez społeczeństwo długo po zakończeniu igrzysk.

Igrzyska w Paryżu mogą być zapamiętane nie tylko ze względu na fotofinisz i nowe rekordy, ale także ze względu na wysiłki organizatorów na rzecz zrównoważonego rozwoju. Choć te igrzyska nie są wolne od emisji, są one znaczną poprawą w stosunku do poprzednich. Miejmy nadzieję, że organizatorzy przyszłych igrzysk, w tym Brisbane, przejmą pałeczkę.

 

Tony Heynen, Koordynator programu, Zrównoważona energia, Uniwersytet Queensland

Prabhakaran Vanaraja Ambeth, Studentka studiów doktoranckich, Uniwersytet Queensland

Do tego artykułu przyczynił się Alexandre Urban

Artykuł pochodzi z The Conversation  , opublikowany z licencją CC.