60tka za pasem? Wielu właśnie wtedy osiąga szczyt!

W miarę jak twoja młodość coraz bardziej odchodzi w przeszłość, możesz zacząć obawiać się starzenia. Ale badania, które wraz z moim kolegą opublikowaliśmy niedawno w czasopiśmie Intelligence, pokazują, że jest też bardzo dobry powód do ekscytacji: dla wielu z nas ogólne funkcjonowanie psychologiczne osiąga szczyt między 55 a 60 rokiem życia.

Wiedza o tym wyjaśnia, dlaczego ludzie w tym przedziale wiekowym mogą być najlepsi w rozwiązywaniu złożonych problemów i przywództwie na rynku pracy.

Różne rodzaje szczytów

Istnieje wiele badań pokazujących, że ludzie osiągają swój fizyczny szczyt w wieku od dwudziestu do wczesnych trzydziestu lat.

Duża liczba badań pokazuje również, że surowe zdolności intelektualne ludzi – czyli ich zdolność do rozumowania, zapamiętywania i szybkiego przetwarzania informacji – zazwyczaj zaczynają spadać od połowy lat dwudziestych.

Ten wzorzec znajduje odzwierciedlenie w świecie rzeczywistym. Sportowcy zwykle osiągają szczyt kariery przed 30 rokiem życia. Matematycy często wnoszą swój najbardziej znaczący wkład przed trzydziestką. Mistrzowie szachowi rzadko są na szczycie swojej gry po 40. roku życia.

Kiedy jednak spojrzymy poza surową moc obliczeniową, wyłania się inny obraz.

Od rozumowania do stabilności emocjonalnej

W naszym badaniu skupiliśmy się na dobrze ugruntowanych cechach psychologicznych wykraczających poza zdolność rozumowania, które można dokładnie zmierzyć, reprezentują trwałe cechy, a nie stany tymczasowe, mają dobrze udokumentowane trajektorie wieku i są znane z przewidywania rzeczywistej wydajności.

Nasze poszukiwania zidentyfikowały 16 wymiarów psychologicznych, które spełniały te kryteria.

Obejmowały one podstawowe zdolności poznawcze, takie jak rozumowanie, rozpiętość pamięci, szybkość przetwarzania, wiedza i inteligencja emocjonalna. Obejmowały one również tzw. "wielką piątkę" cech osobowości – ekstrawertyzm, stabilność emocjonalną, sumienność, otwartość na doświadczenia i ugodowość.

Zebraliśmy istniejące badania na dużą skalę, w których przeanalizowaliśmy 16 zidentyfikowanych przez nas wymiarów. Standaryzując te badania do wspólnej skali, byliśmy w stanie dokonać bezpośrednich porównań i zmapować, jak każda cecha ewoluuje w ciągu całego życia.

Osiąganie szczytu w późniejszym okresie życia

Niektóre z mierzonych przez nas cech osiągają swój szczyt znacznie później w życiu. Na przykład sumienność osiągnęła szczyt około 65 roku życia. Stabilność emocjonalna osiągnęła szczyt około 75 roku życia.

Rzadziej omawiane wymiary, takie jak rozumowanie moralne, również wydają się osiągać szczyt w starszym wieku dorosłym. A zdolność do opierania się błędom poznawczym – skrótom myślowym, które mogą prowadzić nas do podejmowania irracjonalnych lub mniej trafnych decyzji – może nadal się poprawiać w latach 70., a nawet 80.

Kiedy połączyliśmy trajektorie związane z wiekiem wszystkich 16 wymiarów w teoretycznie i empirycznie poinformowany indeks ważony, wyłonił się uderzający wzór.

Ogólne funkcjonowanie psychiczne osiągnęło szczyt w wieku od 55 do 60 lat, po czym zaczęło spadać od około 65 roku życia. Spadek ten stał się bardziej wyraźny po 75 roku życia, co sugeruje, że pogorszenie funkcjonowania w późniejszym życiu może przyspieszyć, gdy już się rozpocznie.

Pozbycie się założeń opartych na wieku

Nasze odkrycia mogą pomóc wyjaśnić, dlaczego wiele z najbardziej wymagających ról przywódczych w biznesie, polityce i życiu publicznym jest często zajmowanych przez osoby po pięćdziesiątce i początku sześćdziesiątki. Tak więc, chociaż niektóre umiejętności zanikają wraz z wiekiem, są one równoważone przez wzrost innych ważnych cech. W połączeniu te mocne strony wspierają lepszą ocenę sytuacji i bardziej wyważone podejmowanie decyzji – cechy, które są kluczowe na szczycie.

Pomimo naszych ustaleń starsi pracownicy stoją przed większymi wyzwaniami związanymi z powrotem na rynek pracy po utracie pracy. Do pewnego stopnia czynniki strukturalne mogą wpływać na decyzje o zatrudnieniu. Na przykład pracodawcy mogą postrzegać zatrudnienie kogoś po pięćdziesiątce jako krótkoterminową inwestycję, jeśli prawdopodobne jest przejście na emeryturę w wieku 60 lat.

W innych przypadkach na niektórych stanowiskach obowiązuje obowiązkowy wiek emerytalny. Na przykład Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego ustala globalny wiek emerytalny na 65 lat dla pilotów międzynarodowych linii lotniczych. Wiele krajów wymaga również, aby kontrolerzy ruchu lotniczego przechodzili na emeryturę w wieku od 56 do 60 lat. Ponieważ te prace wymagają wysokiego poziomu pamięci i uwagi, takie ograniczenia wiekowe są często uważane za uzasadnione.

Jednak doświadczenia ludzi są różne.

Badania wykazały, że podczas gdy niektórzy dorośli wykazują spadek szybkości rozumowania i pamięci, inni również utrzymują te zdolności w późniejszym życiu.

Sam wiek nie determinuje więc ogólnego funkcjonowania poznawczego. Dlatego ewaluacje i oceny powinny koncentrować się na rzeczywistych zdolnościach i cechach poszczególnych osób, a nie na założeniach opartych na wieku.

Szczyt, a nie odliczanie

Podsumowując, wyniki te podkreślają potrzebę stosowania praktyk zatrudniania i zatrzymywania pracowników w większym stopniu uwzględniających wiek, uznając, że wiele osób wnosi cenne mocne strony do swojej pracy w wieku średnim.

Karol Darwin opublikował O powstawaniu gatunków w wieku 50 lat. Ludwig van Beethoven, w wieku 53 lat i głęboko głuchy, dokonał premiery swojej IX Symfonii. W bliższych nam czasach Lisa Su, obecnie 55-letnia, przeprowadziła firmę komputerową Advanced Micro Devices przez jeden z najbardziej dramatycznych zwrotów technicznych w branży.

Historia jest pełna ludzi, którzy osiągnęli swoje największe przełomy daleko poza tym, co społeczeństwo często nazywa "szczytowym wiekiem". Być może nadszedł czas, abyśmy przestali traktować wiek średni jako odliczanie i zaczęli rozpoznawać go jako szczyt.

Gilles E. Gignac, Profesor nadzwyczajny psychologii, Uniwersytet Australii Zachodniej

Artykuł publikowany za The Convesation na licencji CC. Przeczytaj oryginał