Inteligencja człowieka i sztuczna inteligencja – myślenie szybkie i wolne wg Kahnemana w AI
Bardzo inspirujące bywa konfrontowanie wiedzy o myśleniu człowieka z architekturą modeli AI.
Kahneman badał, jak ludzie podejmują decyzję, co w tym procesie robimy świadomie, a co dzieje się nieświadomie. Szybkie podejmowanie decyzji, przy niepełnych informacjach, bez dogłębnej analizy, intuicyjnie, idąc „na skróty” jest genialnm narzędziem człowieka. Te skróty są wydajne: rozwijają umiejętność przetrwania, zapewniają oszczędność energii i czasu na problemy, które trzeba dobrze i powoli przeanalizować. Musimy podejmować tysiące decyzji każdego dnia i nie moglibyśmy wyjść z domu, gdybyśmy musieli obiektywnie analizować każdy wybór: śniadanie, ubiór, kolejność czynności, wybór trasy, zamykanie drzwi, itd. Ceną za szybkość jest niedokładność i halucynacje (tak, tak!). Niemniej nasz szybko myślący system (system 1) jest niesamowitym narzędziem. Pozwala nam prowadzić samochody, porównywać ceny, rozpoznawać znajomych z daleka.
Gdy sprawa jest poważna, wchodzi do działania system 2, system wolnego, solidnego, logicznego i świadomego myślenia, analizowania, potrzebuje on o wiele więcej danych, energii i czasu niż używany na ogół system szybkiego myślenia. Dzięki niemu umiemy się zachować w nowych sytuacjach, tworzyć, wymyślać wynalazki i usprawnienia, formułować idee i świadomie wybierać.
Sztuczna inteligencja – wszystkie rozwiązania oparte na deep learning – z powodu swojej konstrukcji, budowy, architektury nie mogą myśleć wolno wg definicji Kahnemana. Modele deep learningu są zaprojektowane do szybkiego przetwarzania dużych ilości danych i podejmowania decyzji na podstawie wzorców, które rozpoznają w tych danych. Proces ten jest zazwyczaj automatyczny i nie wymaga świadomego, logicznego rozumowania, co jest charakterystyczne dla myślenia szybkiego (system 1). Czyli one „myślą” jak człowieka stosujący system 1, są w tym o wiele szybsze i wydajniejsze, ale też generują – jak człowiek w tym systemie – wyniki nieprawidłowe, stronnicze, wymyślone (halucynacje!). Myślenie wg wzorów nie jest logiczne, twórcze, odkrywcze czy świadome. Jest automatycznym przetwarzaniem znanego.
Zdaniem wielu ekspertów więc, inteligencja, rozumienie, kreatywność i świadomość, czyli to, co dzieje się, gdy człowiek myśli wg systemu 2 (wolnego), nie wyłonią się na skutek skalowania mocy obliczeniowych i przyspieszenia przetwarzania danych. Oczywiście, są również eksperci mający inne zdanie.
Być może inżnierowie wymyslą architekturę AI powielającą ludzki system 2. Do tego czasu kluczowe wydaje mi sie pytanie: czy usprawnienie dzięki AI naszego myślenia szybkiego (systemu 1) uwolni nam tak dużo czasu, że gdy włączymy system 2, to wystarczy nam go na znalezienie rozwiązania ważnych problemów człowieka i ludzkości? Bo wyglada na to, że w tym nas AI nie zastąpi.
Iwona D. Bartczak
ps. Wartościowe i klarowne rozwinięcie tego tematu znajduje się w tym artykule TUTAJ