Zmiany w łańcuchu dostaw, nowi kontrahenci to nowe czynniki ryzyka w ocenie w instytucjach finansujących

Czasem jeden wykres lub jedna grafika wyczerpuje odpowiedź na pytanie. Tak jest i w tym przypadku, jeśli ponad 80 % pytanych odpowiada twierdząco. Czyli wiadomo już, że zmiany w łańcuchach dostaw stały się faktem. Powyższe dane pochodzą z badania „Łańcuchy dostaw 2021”, zrealizowanego przez Klub Dyrektorów Finansowych „Dialog” w lutym i marcu 2021.

 

W ostatnich dekadach globalizacja gospodarek sprawiła, że łańcuchy dostaw stawały się coraz bardziej wyrafinowane a przedsiębiorcy patrzyli na ten aspekt swojej działalności głównie przez pryzmat zwiększania swojej marżowości i konkurencyjności.

Trendy takie jak poprawa wydajności, obniżanie kosztów operacyjnych, odchudzanie produkcji, zapasy just in time, skrócony cykl życia produktów, outsourcing i konsolidacja dostawców przyniosły niewątpliwie bardzo istotne oszczędności i efekty biznesowe, ale jednocześnie przyniosły ze sobą nowe czynniki ryzyka i znacznie zmniejszyły margines błędu jaki jest dopuszczalny w tym obszarze.

W konsekwencji wszelkie negatywne zdarzenia związane z łańcuchem dostaw mają obecnie bardzo głęboki efekt, oddziaływują bardzo szybko i stają się bardziej kosztowne. 

Podejście instytucji finansowych do oceny ryzyka jest zawsze indywidulane.  I tak dzieje się obecnie. W procedurach oceny ryzyka w każdym banku jest zawarta ocena ryzyka biznesowego. I w tym aspekcie badanie relacji z odbiorcami i dostawcami każdego klienta stanowiło wcześniej i stanowi obecnie jeden z elementów oceny zdolności kredytowej. Pytania zadawane przedsiębiorcom przez banki mogą jednak teraz ulec znacznemu rozszerzeniu i pogłębieniu. Nie wystarczy już sama odpowiedź na pytania o kluczowych dostawców i odbiorców, zależności w relacjach z nimi oraz standardowe terminy płatności i morale płatnicze tych odbiorców, ale zasięg informacji wymaganych przez banki będzie znacznie pogłębiony.

Banki nie zadowolą się już wiedzą o samym bezpośrednim dostawcy ale ocenie podlegać będzie jeszcze dalszy krąg jego dostawców, jego zależności i działania w obecnej i przyszłej sytuacji.

• Jak ma wyglądać logistyka dostaw?
• Jakie będą dodatkowe koszty związane z zakupem dóbr i usług?
• Czy nowi dostawcy zapewnią adekwatną jakość?

Podobnie rzecz ma się w odniesieniu do kluczowych odbiorców.

• Czy mój klient nadal może sprzedawać do nich swoje produkty?
• Czy nadal będzie na nie popyt?
• Jakie będą nowe zasady współpracy z obecnymi i nowymi klientami?
• Jak szybko będzie możliwa zamiana należności na gotówkę?

I wiele innych. Właściwie podejście jakby bank rozpoczynał współpracę ze swoim klientem na nowo.

Ten znacznie szerszy zakres informacji będzie teraz służył oszacowaniu na nowo oceny zdolności kredytowej nawet w odniesieniu do klientów banku, którzy mieli relację kredytową zbudowaną od wielu lat a zdolność ocenianą na poziomie satysfakcjonującym.

Obecna niepewność gospodarcza w trakcie trwania pandemii oraz niepewność wynikająca z braku wiedzy na temat czasu, kiedy uda się z nią uporać powoduje, że strategiczne cele firm ulegają często istotnym modyfikacjom. A to w fundamentalnych zasadach oceny zdolności kredytowej daje już podstawę do większej ostrożności  w podejściu banków do finansowania.

Jednym z bazowych parametrów stosowanych  w ocenie zdolności kredytowej firm jest jej zdolność do generowania tzw. powtarzalnej operacyjnej nadwyżki pieniężnej  nazywanej też w nomenklaturze bankowej „sustainable EBITDA”, która w zasadzie jest podstawowym źródłem spłaty zobowiązań finansowych (ale nie tylko).  Nawet w czasach stabilizacji analitycy kredytowi dokonują szeregu korekt i oszacowań, aby ocenę tej nadwyżki sprowadzić do powtarzalnych rok do roku kwot.  Obecnie ta ocena staje się bardziej wymagająca i tym samym większa ostrożność w podejściu do takich oszacowań wydaje się być zasadna.

Kolejnym elementem oceny, który w sposób bezpośredni wpływa na zdolność do generowania gotówki jest ocena zarządzania kapitałem obrotowym. Obecna niestabilność w łańcuchach dostaw dotykająca zarówno sferę dostawców, zapasów ale też odbiorców i należności od nich, nie pozostaje bez wpływu na ocenę w bankach.

Warto mieć również na uwadze, że ocena parametrów finansowych firmy znajduje bezpośrednie odzwierciedlenie w ocenach ratingowych stosowanych w procesach oceny zdolności kredytowej. Parametry takie jak marża operacyjna, cykle rotacji należności i zobowiązań handlowych, płynność,  stopień zadłużenia, poziom kapitałów bezpośrednio wpływają na ocenę ratingu firmy, a ta w przypadku jego pogorszenia może prowadzić do ograniczenia w dostępie do finansowania, podwyższenia kosztów nowego ale także już istniejącego zadłużenia.

Jednocześnie warto też mieć na uwadze, że prowadzenie otwartej polityki komunikacyjnej z bankami finansującymi działalność firmy znacznie ułatwia przejście przez czasy kryzysowe oraz wzmacnia zaufanie do firmy i jej kadry zarządzającej. Dlatego warto być wyrozumiałym na dodatkowe pakiety informacyjne jakie w tych czasach mogą oczekiwać banki od swoich klientów.

 

 

Anita Michel-Lelental,

 

 

Dorota Godziuk,

 

 

 

Ekspertki FinBan www.finban.pl

Partnera Klubu Dyrektorów Finansowych „Dialog”

 ______________________________________________________________________________________________________

Uczestnicy Klubu Dyrektorów Finansowych „Dialog” mają prawo do bezpłatnych konsultacji autorek artykułu w następujących zagadnieniach:

1. Przygotowanie dokumentacji na potrzeby badania zdolności kredytowej dla banku.
2. Czytanie, rozumienie i negocjowanie umów kredytowych – typowe klauzule kredytowe finansowe i niefinansowe w umowach z bankami, ich interpretacja i skutki ewentualnego naruszenia.
3. Dobór adekwatnych źródeł finansowania działalności eksportowej.
4. Zmiany w łańcuchu dostaw, nowi kontrahenci, nowe czynniki ryzyka, które podlegają ocenie w instytucjach finansujących.
5. Regulacje klimatyczne i środowiskowe oraz branże preferowane w strategii gospodarczej Unii Europejskiej  – nowe elementy w ocenie ryzyka finansowania i nowe produkty.