Nie chodzi o cła! – powstaje nowy porządek świata

Ray Dalio jest założycielem i członkiem zarządu funduszu Bridgewater, ale nie mniej niż ze udanych inwestycji, jest znany jako historyk, autor bardzo frapującej koncepcji wzrostu i upadku mocarstw. Twierdzi, że jesteśmy świadkami klasycznego załamania głównych porządków monetarnych, politycznych i geopolitycznych. Tego rodzaju awarie zdarzają się tylko raz w życiu człowieka, jeśli w ogóle, ale zdarzały się wiele razy w historii, gdy panowały podobne jak teraz niezrównoważone warunki.

Porządek monetarno-gospodarczy załamuje się, ponieważ istnieje zbyt duże zadłużenie, tempo jego powiększania jest zbyt szybkie, a istniejące rynki kapitałowe i gospodarki są wspierane przez ten niezrównoważony dług.

Dług jest nie do udźwignięcia z powodu dużej nierównowagi między

a) dłużnikami-pożyczkobiorcami, którzy są zadłużeni zbyt dużo i zaciągają zbyt duży dług, ponieważ są uzależnieni od długu, aby sfinansować swoje ekscesy (np. Stany Zjednoczone) i

b) pożyczkodawcami-wierzycielami (jak Chiny), którzy już posiadają zbyt dużą część długu i są uzależnieni od sprzedaży swoich towarów pożyczkobiorcom-dłużnikom (jak Stany Zjednoczone), aby utrzymać swoje gospodarki.

Istnieje duża presja, aby te nierównowagi zostały skorygowane w taki czy inny sposób, co w poważny sposób zmieni porządek monetarny. Na przykład, w sposób oczywisty niestosowne jest posiadanie zarówno dużych nierównowag handlowych, jak i dużych nierównowag kapitałowych w deglobalizującym się świecie, w którym główni gracze nie mogą ufać, że inni główni gracze nie odetną ich od potrzebnych im artykułów (co jest amerykańskim zmartwieniem) lub nie zapłacą im należnych pieniędzy (co jest zmartwieniem Chin).

Wynika to z faktu, że strony te znajdują się w rodzaju wojny, w której samowystarczalność ma pierwszorzędne znaczenie.

Stary porządek monetarno-gospodarczy, w którym kraje takie jak Chiny produkują tanio, sprzedają Amerykanom i nabywają amerykańskie aktywa dłużne, a Amerykanie pożyczają pieniądze od krajów takich jak Chiny, aby dokonywać tych zakupów i tworzyć ogromne zobowiązania dłużne, będzie musiał się zmienić. Te oczywiście niezrównoważone okoliczności są tym bardziej niezrównoważone, że doprowadziły do pogorszenia się amerykańskiej produkcji, co zarówno wydrąża miejsca pracy dla klasy średniej w USA, jak i zmusza Amerykę do importowania potrzebnych artykułów z kraju, który coraz częściej postrzega jako wroga.

W erze deglobalizacji te duże nierównowagi handlowe i kapitałowe, które odzwierciedlają wzajemne powiązania handlowe i kapitałowe, będą musiały się w taki czy inny sposób skurczyć. Powinno być również oczywiste, że poziom długu publicznego USA i tempo, w jakim dług publiczny jest zwiększany, jest nie do utrzymania.

Jak podkreśla Dalio, również amerykański wewnętrzny porządek polityczny załamuje się z powodu ogromnych różnic w poziomie wykształcenia, poziomie możliwości, poziomie produktywności, poziomie dochodów i bogactwa oraz wartościach – a także z powodu nieskuteczności istniejącego porządku politycznego w naprawianiu sytuacji. Warunki te przejawiają się w walkach o władzę za wszelką cenę. Prowadzi to do załamywania się demokracji, ponieważ demokracje wymagają kompromisu i przestrzegania zasad praworządności, a historia pokazała, że obie te zasady załamują się w czasach takich jak te, w których obecnie się znajdujemy.

Wielostronny, oparty na współpracy porządek światowy, któremu przewodziły Stany Zjednoczone, jest zastępowany przez jednostronne podejście oparte na regułach władzy.

To, co dzieje się teraz, jest tylko współczesną wersją tego, co działo się niezliczoną ilość razy w historii.

Dalio zachęca do przestudiowania działań podejmowanych przez decydentów politycznych w analogicznych przypadkach z przeszłości. Pomoże to sporządzić listę rzeczy, które najprawdopodobniej się zdarzą – takie jak zawieszenie płatności za obsługę zadłużenia wobec „wrogich” krajów, ustanowienie kontroli kapitału, aby zapobiec swobodnemu przepływowi kapitału z kraju do kraju czy nakładanie specjalnych podatków. Wiele z tych rzeczy jeszcze nie tak dawno byłoby nie do pomyślenia, więc powinniśmy również zbadać, jak to może działać.

Załamania się porządku monetarnego, politycznego i geopolitycznego, które przybierają formę depresji, wojen domowych i wojen światowych, które następnie prowadzą do powstania nowego systemu monetarnego, porządku politycznego, który rządzi interakcjami wewnątrz krajów, oraz porządku geopolitycznego, który rządzi interakcjami między krajami, aż do ich załamania, wszystkie zdarzały się wielokrotnie i są najważniejszymi rzeczami, które należy dobrze zrozumieć. Opisał je szczegółowo w mojej książce Principles for Dealing with the Changing World Order.

Wielki Cykl Zadłużenia wg Ray Dalio 

W miarę postępu Wielkiego Cyklu Zadłużenia banki centralne muszą zmieniać sposób prowadzenia polityki pieniężnej, aby utrzymać ekspansję kredytową / zadłużeniową / gospodarczą, więc obserwując, jaki rodzaj polityki pieniężnej stosują, można przypuszczać, na jakim etapie znajduje się Wielki Cykl Zadłużenia. Fazy polityki pieniężnej i warunki, które do nich prowadzą, są następujące: 

Faza 1: Powiązany (tj. twardy) system monetarny (MP1).  

Jest to rodzaj polityki pieniężnej, która istniała od 1944 do 1971 roku. Ten rodzaj polityki pieniężnej kończy się, gdy bańka zadłużenia pęka i następuje opisany wcześniej „run na bank”, czyli ucieczka od aktywów kredytowych do twardego pieniądza, a ograniczona ilość twardego pieniądza powoduje masowe niewypłacalności. Powoduje to nieodpartą chęć drukowania pieniędzy, zamiast pozostawiania ich podaży ograniczonej podażą złota lub twardego pieniądza, który istnieje do wymiany po obiecanej cenie. 

Faza 2: Pieniądz fiat, polityka pieniężna oparta na stopach procentowych (MP2).  

W tej fazie stopy procentowe, rezerwy bankowe i wymogi kapitałowe są również kontrolerami wielkości wzrostu kredytu/zadłużenia. Ta faza polityki pieniężnej pozwala na większą elastyczność i daje mniejszą pewność, że dodruk pieniądza nie będzie tak duży, że spowoduje dewaluację pieniądza i aktywów dłużnych. Stany Zjednoczone znajdowały się w tej fazie od 1971 do 2008 roku. Kończy się ona, gdy zmiany stóp procentowych przestają działać (np. stopy procentowe osiągają 0% i istnieje potrzeba złagodzenia polityki pieniężnej) i/lub popyt na rynku prywatnym na kreowany dług jest niewystarczający w stosunku do sprzedawanej podaży, więc gdyby bank centralny nie drukował pieniędzy i nie kupował długu, pieniądz i kredyt byłyby bardziej napięte, a stopy procentowe byłyby wyższe niż pożądane. 

Faza 3: fiatowski system monetarny z monetyzacją długu (MP3).  

Ten rodzaj polityki pieniężnej jest realizowany przez bank centralny wykorzystujący swoją zdolność do kreowania pieniądza i kredytu w celu zakupu aktywów inwestycyjnych. Jest to alternatywa, gdy nie można już obniżyć stóp procentowych i gdy popyt na rynku prywatnym na aktywa dłużne (głównie obligacje i kredyty hipoteczne, choć może również obejmować inne aktywa finansowe, takie jak akcje) nie jest wystarczająco duży, aby kupić podaż po akceptowalnej stopie procentowej. Jest to korzystne dla cen aktywów finansowych, więc przynosi nieproporcjonalne korzyści tym, którzy posiadają aktywa finansowe. Nie dostarczy skutecznie pieniędzy w ręce tych, którzy są najbardziej zestresowani finansowo i nie będzie zbyt ukierunkowany. Stany Zjednoczone znajdowały się w tej fazie od 2008 do 2020 roku. 

Faza 4: System pieniądza fiat ze skoordynowaną polityką monetyzacji dużego deficytu fiskalnego i dużego zadłużenia (MP4).  

Ten rodzaj polityki pieniężnej jest stosowany, gdy aby system działał dobrze, polityka fiskalna rządu centralnego i polityka pieniężna banku centralnego muszą być skoordynowane w celu dostarczenia pieniędzy i kredytów w ręce ludzi i podmiotów, które najbardziej ich potrzebują. Podczas gdy kreacja pieniądza i kredytu zazwyczaj tymczasowo łagodzi problem zadłużenia, nie rozwiązuje go. 

Faza 5: Duże Delewarowanie (MP5).
Jest to moment, w którym musi nastąpić znaczna redukcja zadłużenia i płatności 

związanych z obsługą długu poprzez restrukturyzację zadłużenia i/lub monetyzację długu. Gdy jest zarządzany w najlepszy możliwy sposób – co nazywam pięknym delewarowaniem – deflacyjne sposoby zmniejszania obciążeń związanych z zadłużeniem (np. poprzez restrukturyzację zadłużenia) są zrównoważone inflacyjnymi sposobami zmniejszania obciążeń związanych z zadłużeniem (np. poprzez ich monetyzację), tak aby delewarowanie odbywało się bez niedopuszczalnych ilości deflacji lub inflacji. Sekwencja Wielkiego Cyklu Zadłużenia, o której należy pamiętać, jest następująca: najpierw sektor prywatny zaciąga nadmierne długi, ponosi straty i ma problemy z ich spłatą (tj. kryzys zadłużenia); następnie, aby pomóc, rząd zaciąga nadmierne długi, ponosi straty i ma problemy z ich spłatą; następnie, aby pomóc, bank centralny kupuje dług rządowy i ponosi straty. Aby sfinansować te zakupy i sfinansować innych dłużników w tarapatach (ponieważ jest „pożyczkodawcą ostatniej instancji”), bank centralny drukuje dużo pieniędzy i kupuje dużo długu. Następnie, w najgorszym przypadku, bank centralny traci dużo pieniędzy na zakupionym długu. 

Źródło: How Countries Go Broke The Big Cycle – Ray Dalio