Nowy sposób na ochronę firmy przed windykacją i upadłością

W ramach Tarczy 4.0 ustawodawca wprowadził nowy rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, jakim jest UPROSZCZONE POSTĘPOWANIE RESTRUKTURYZACYJNE. Z dotychczasowych działań pomocowych oferowanych w ramach tarczy antykryzysowej bądź tarczy finansowej były wykluczane podmioty zagrożone upadłością. Co więcej, część z oferowanych rozwiązań znacząco ogranicza możliwość wykorzystania postępowań restrukturyzacyjnych jako narzędzia pomocowego w walce z efektami pandemii. Jak się okazuje środki pozyskane z PFR czy ARP lub z innych źródeł, szybko się jednak wyczerpują. Sytuacja gospodarcza w niektórych branżach nie ulega poprawie, a wręcz w niektórych można obserwować jej pogorszenie (np. branża hotelarska, gastronomiczna, turystyczna). To skutkuje koniecznością sięgania po nowe rozwiązania, które należy wdrażać możliwie szybko. Takim niewątpliwie dobrym pomysłem jest wprowadzenie czasowo (do 30.06.2021 roku), nowego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego.

Jest ono skierowane do wszystkich przedsiębiorstw, które znajdują się w stanie niewypłacalności bądź zagrożone są stanem niewypłacalności. Należy zauważyć przy tym, iż stan niewypłacalności nie musi być spowodowany wprost skutkami pandemii. W szczególności postępowanie to może być skuteczne dla podmiotów zagrożonych możliwością wypowiedzenia umów (np. umów kredytowych czy leasingowych bądź umów najmu), bądź wszczęciem postępowania egzekucyjnego. Ustawodawca zrezygnował w przypadku tego postępowania z nadmiaru formalizmu, decydując się na pominięcie roli sądu w procesie otwierania postępowania bądź zatwierdzania układu. Tym samym otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego wraz z pełnym instrumentarium chroniącym Dłużnika przed działaniami Wierzycieli możliwe jest w terminie kilku dni.

Otwarcie postępowania następuje w wyniku podpisania przez Dłużnika umowy z licencjonowanym Doradcą Restrukturyzacyjnym (dalej Nadzorcą Układu) oraz zamieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informacji o otwarciu postępowania. Zniesiony został obowiązek składania wniosku do sądu o otwarcie postępowania i oczekiwania na rozpatrzenie tego wniosku przez sąd. Przed otwarciem postępowania Dłużnik winien sporządzić spis wierzytelności (w tym wierzytelności spornych) i propozycje układowe kierowane do Wierzycieli. Otwarcie postępowania nie może nastąpić w terminie wcześniejszym niż 7 dni przed datą złożenia wniosku o dokonanie obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym i nie później niż w terminie 7 dni od daty złożenia takiego wniosku. Otwarcie postępowania daje pełną ochronę Dłużnikowi przed działaniami egzekucyjnymi, również kierowanymi przez wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo. Trwające postępowania egzekucyjne zawieszane są automatycznie z mocy prawa.

W odróżnieniu od innych rodzajów postępowań do układu wchodzą również bez konieczności uzyskiwania odrębnej zgody wierzyciela, zobowiązania zabezpieczone rzeczowo na majątku Dłużnika. Sytuacja ta występuje, o ile propozycje układowe przewidują pełne zaspokojenie takiej wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi, które były przewidziane umową będącą podstawą ustanowienia zabezpieczenia. Nawet jeśli umowa ta została skutecznie rozwiązana lub wygasła albo jej zaspokojenie będzie przynajmniej na poziomie jakiego można się spodziewać w przypadku dochodzenia wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi. Wierzytelności, które wchodzą do układu, nie mogą być w okresie trwania postępowania restrukturyzacyjnego regulowane w żadnej formie bądź części.

Oczywiście, Ustawodawca zadbał również o zabezpieczenie interesów Wierzycieli, zobowiązując Dłużnika do uzyskania zgody Nadzorcy Układu na każdą czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu. Brak tej zgody skutkuje nieważnością podejmowanych decyzji przez Dłużnika. Dodatkowo Ustawodawca w art. 24 omawianej ustawy zawarł zapis umożliwiający skierowanie przez Wierzyciela, jak również przez osobę trzecią roszczenia do Dłużnika w przypadku dokonania przez niego obwieszczenia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego w złej wierze.

Ustawodawca przewidział, iż uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne może trwać nie dłużej niż 4 miesiące od dnia jego otwarcia. W tym terminie Nadzorca Układu jest zobowiązany do zwołania zgromadzenia wierzycieli, w celu głosowania nad układem bądź zebrania ich głosów. W przypadku gdy nie dojdzie w określonym powyżej terminie do głosowania wierzycieli bądź na głosowaniu propozycje układowe nie znajdą wystarczającego poparcia, postępowanie restrukturyzacyjne zostaje umorzone.

Ustawodawca przewidział również w art. 25 omawianej ustawy, iż dokonanie obwieszczenia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego w terminie określonym w art. 21 ust. 1 lub 2a ustawy prawo upadłościowe, uwalnia osoby ponoszące odpowiedzialność z art. 299 ksh oraz art. 116§1 ordynacji podatkowej od ryzyk osobistych. Ważnym jednak elementem jest to, że termin, w jakim istnieje konieczność dokonania obwieszczenia, jest jasno określony i wynosi nie więcej niż 30 dni od daty, w której wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Tym samym proponowane przez Ustawodawcę rozwiązanie daje możliwość z jednej strony ochrony dla Członków Zarządów spółek prawa handlowego w zakresie ich ryzyk osobistych, jak również ochrony Dłużnika przed działaniami Wierzycieli polegającymi na wszczynaniu postępowań egzekucyjnych lub wypowiadaniu istotnych dla dalszego funkcjonowania Dłużnika umów.

Zalety postępowania: szybkość i łatwość otwarcia postępowania, najniższe koszty postępowania restrukturyzacyjnego, zabezpieczenie przed postępowaniami egzekucyjnymi, zakwalifikowanie do układu z mocy prawa również wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo na majątku Dłużnika, krótki okres trwania postępowania, zakaz wypowiadania umów zawartych z Dłużnikiem stanowiących istotną rolę dla jego dalszego funkcjonowania (umowy kredytowe, leasingu, najmu, dzierżawy itp.)

Bariery: W przypadku trwającej przed otwarciem postępowania egzekucji, ulega ona zawieszeniu, ale nie ma możliwości uzyskania decyzji o jej uchyleniu, brak możliwości odstępowania od umów skutkujących dalszym pogorszeniem sytuacji Dłużnika (np. umów leasingu).

 

Mariusz Grajda, partner zarządzający, członek zarządu MGW CCG