Wskaźniki efektywności produkcji – jak wykorzystać system ERP
Dobrze zarządzane przedsiębiorstwa produkcyjne koncentrują się na dobrym opomiarowaniu i kontrolowaniu efektywności produkcji poprzez analizę wskaźników pokazujących jej efektywność. Zabiegają o to również dyrektorzy finansowi, odpowiedzialni za wyniki finansowe firm. Z tego powodu zwykle biorą udział w wyborze systemów informatycznych używanych do tego celu, a nawet często są szefami Komitetów Sterujących, zwłaszcza gdy chodzi o systemy ERP.
Poniższy materiał jest kolejnym z cyklu służącego firmom zainteresowanym dokonującą się w świecie relokacją produkcji z Azji do Europy, zwłaszcza Europy Środkowo-Wschodniej. Wspieramy te firmy poprzez program „Made in Poland/Wyprodukowane w Polsce”, rekomendując w nim najlepsze praktyki zarządzania, zwiększające konkurencyjność firm.
Systemy ERP mają zaszyte w sobie modele standardowych wskaźników, które można wykorzystać „niejako z pudełka”. Nalezą do nich m.in. Wskaźnik rotacji zapasów – mierzy on efektywność procesu produkcyjnego firmy. Pokazuje, ile razy przedsiębiorstwo „wymienia” swoje zapasy w danym okresie. Przedsiębiorstwa mogą wykorzystać ten wskaźnik do podejmowania lepszych decyzji dotyczących cen zapasów, planowania produkcji i nowych zamówień zapasów. Przedsiębiorstwa produkcyjna wykorzystująca urządzenia lub maszyny w procesie produkcji swoich wyrobów mierzy ich trwałość m.in. poprzez porównanie kosztów utrzymania, napraw i konserwacji z całością wydatków poniesionych na ich zakup. Innym jest wskaźnik przychodu na pracownika produkcyjnego, czyli tzw. przychód uzyskany na jednego pracownika zaangażowanego bezpośrednio w produkcję.
To tylko kilka przykładowych nie licząc dziesiątek innych bezpośrednio związanych z produkcją standardowych wskaźników wydajności dla przedsiębiorstwa produkcyjnego. Wskaźniki efektywności produkcji z (ang. WEP) składają się z 50 wskaźników, których analiza pozwala na ocenę efektywności przedsiębiorstwa produkcyjnego. Pozwala to również na identyfikację obszarów do poprawy, określenie kolejności działań usprawniających oraz monitorowanie efektów i trwałości wdrożonych działań.
Opracowanie modeli standardowych wskaźników wydajności dostosowanych do własnej przedsiębiorstwa produkcyjne to nie lada wyzwanie. Powinny składać się na nie wskaźniki, których analiza pozwali nie tylko na ocenę efektywności całego procesu produkcyjnego, ale także na identyfikację obszarów do poprawy, określanie kolejności działań usprawniających oraz monitorowanie efektów i trwałości wdrożonych zmian.
Zestaw kluczowych wskaźników jest potrzebny wszystkim przedsiębiorstwom produkcyjnym, nie tylko walczącym o zlecenia globalnych koncernów. Dodatkową korzyścią z zastosowania wskaźników, stosunkowo jeszcze mało znaną i popularną w Polsce, jest możliwość porównania wartości wskaźników własnych z innymi przedsiębiorstwami.
Wskaźniki zebrane są zazwyczaj w grupy odpowiadające kluczowym obszarom zarządzania przedsiębiorstwem produkcyjnym, tj. takie zagadnienia jak: Produkcja, jakość, Utrzymanie ruchu, Logistyka, Ciągłe Doskonalenie, Zasoby Ludzkie, Sprzedaż i Zarządzanie Kosztami, BHP a ostatnio nie mniej ważne staja się wskaźniki wpływu na Środowisko. Każda z grup zawiera kilka do kilkunastu wskaźników, które zaimplementowane w systemach informatyczny do zarzadzania zasobami przedsiębiorstwa tzw. ERP z (ang. Enterprise Resource Planning) pozwala gromadzić i dostarczać dane do ich obliczenia i raportowania.
Do przykładowych grup wskaźników należą:
W grupie „Jakość”: wskaźnik zadowolenia klienta, liczba braków, liczba reklamacji wewnętrznych i zewnętrznych.
W grupie „Produkcja”: wskaźnik szybkości pracy, efektywności pracowników, procent sprawnych procesów, liczba wyrobów gotowych w danej jednostce czasu, czas przezbrojeń, liczba postojów na linii produkcyjnej, czas postojów na linii produkcyjnej.
W grupie „Konserwacja”: wskaźnik ilości maszyn krytycznych, % przestojów spowodowanych awarią, średni czas naprawy, wskaźnik kosztów napraw, wskaźnik kosztów utrzymania
Twórcy modeli wskaźników powinni pamiętać, iż nie wszyscy mają ten sam poziom wiedzy i dostarczać poza samymi wynikami również informacje na temat źródeł danych i sposobu obliczania wskaźników, ich agregacji, częstotliwości analiz i wytycznych dotyczących najlepszych praktyk ich raportowania i interpretowania. Takie podejście daje użytkownikowi ERP gotowy przewodnik, dzięki któremu może analizować każdy ze wskaźników i doskonalić proces produkcyjny. Ponadto, użytkownik powinien dostać gotowe wskazówki jak może określić, czy w procesie produkcji występują niepożądane zjawiska, które wymagają pilnej poprawy lub podjęcia działań optymalizacyjnych.
Poprawne gromadzenie danych i ich bieżąca analiza daje wyniki w postaci efektywnej produkcji. W celu uzyskania najlepszych wyników należy wykorzystać wbudowane w system ERP proste narzędzia a przekrojowych i szerszych analiz dokonywać w narzędziach Business Intelligence (BI) zintegrowanymi z systemami ERP oraz innymi aplikacjami zbierającymi informacje j.np. do rejestracji czasu pracy (RCP).
W tym pliku są opisane przykładowe wskaźniki efektywności, szczególnie istotne dla CFO wskazniki_produkcja.docx