Ważne korzyści ze średnio zaawansowanych technologii
Współczesna debata o technologii skupia się głównie na rywalizacji USA i Chin w dziedzinie sztucznej inteligencji oraz na spektakularnych umowach zawieranych przez światowe mocarstwa. Tymczasem mniej zauważalny, ale równie istotny nurt innowacji rozwija się w krajach Globalnego Południa – w Azji, Afryce i Ameryce Łacińskiej – gdzie technologie niskiego i średniego zaawansowania przynoszą realne korzyści społeczne i gospodarcze. Czasem łączą proste, skalowalne rozwiązania z zaawansowanymi technologiami.
Globalne Południe odpowiada dziś za około 40% światowego PKB i przewiduje się, że będzie głównym motorem przyszłego wzrostu. Innowacje takie jak cyfrowa tożsamość, włączenie finansowe czy niskoemisyjne źródła energii wspierają rozwój gospodarczy i integrację społeczną. Przykłady obejmują m.in. mieszanie etanolu z benzyną w Indiach, co zmniejszyło emisję CO₂ o 40 mln ton, czy mobilne płatności w Afryce, które zwiększają dostęp do usług finansowych.
Bezprądowe chłodnie, paliwo z plastiku to kandydaci do Afrykańskiej Nagrody za Innowacyjność Inżynieryjną.
W Indiach system UPI odpowiada za 80% płatności cyfrowych, a jego brazylijski odpowiednik Pix ma 140 mln użytkowników. Według Atlantic Council, co jedenasty dorosły na świecie korzysta z jednego z tych systemów. Innowacje te często powstają przy wsparciu partnerów z Globalnej Północy, choć ostatnio finansowanie rozwoju, np. przez USAID, zostało ograniczone.
Chiny inwestują głównie w kraje objęte Inicjatywą Pasa i Szlaku, natomiast Zjednoczone Emiraty Arabskie (ZEA) stają się liderem inwestycji w Afryce, szczególnie w sektorze energii odnawialnej. W latach 2019–2023 zainwestowały tam 110 mld USD, z czego 72 mld przeznaczono na zieloną energię.
Indie współpracują z Zambią przy przetwarzaniu odpadów bawełnianych na energię.
Indyjski system Aadhar, który łączy proste technologie z warstwą AI. Nandan Nilekani z Infosys sugeruje, że Indie powinny stać się globalnym centrum praktycznych zastosowań AI, zamiast konkurować w tworzeniu modeli bazowych.
W Afryce rozwijają się lokalne systemy zarządzania ryzykiem katastrof, często oparte na prostych technologiach i wiedzy lokalnej. Takie „oszczędne innowacje” odpowiadają na realne potrzeby i mogą wspierać inkluzywny rozwój.
Współpraca technologiczna w Globalnym Południu nie ogranicza się do przepływu kapitału – obejmuje również rozwój i eksport lokalnych technologii. Inicjatywy regionalne, takie jak Digital Masterplan 2025 ASEAN czy AfCFTA w Afryce, promują wspólne standardy i infrastrukturę cyfrową.
Na poziomie politycznym ważna jest strategiczna dywersyfikacja sojuszy i umiejętność wyboru odpowiednich forów współpracy. Grupy minilateralne w Globalnym Południu mogą skutecznie wspierać współpracę w zakresie konkretnych wyzwań, takich jak bezpieczeństwo żywnościowe, walka z finansowaniem terroryzmu czy adaptacja do zmian klimatu.
Innowacje technologiczne w Globalnym Południu mają potencjał nie tylko do wspierania lokalnych społeczności i wzrostu gospodarczego, ale także do zwiększenia wpływów geopolitycznych regionu poprzez skuteczne rozwiązywanie globalnych problemów.